Ο χάλυβας

Ο χάλυβας του οπλισμένου σκυροδέματος χρησιμοποιείται σε μορφή ράβδων κυκλικής διατομής με συνήθεις διαμέτρους από Ø8 έως Ø25. Στην αγορά προσφέρεται σε μορφή ευθύγραμμων ράβδων μήκους 12 ή 14 m και σε μορφή κουλούρας συνηθισμένου βάρους 1.5 έως 3.0 τόνων.

Ο χάλυβας σε ευθύγραμμη μορφή, ή σε μορφή κουλούρας, είναι καθαρά βιομηχανικό προϊόν και επομένως είναι σε μεγάλο βαθμό σταθερής ποιότητας. Αυτός είναι και ο λόγος που ο συντελεστής ασφαλείας του είναι 1.15, σε σχέση με το σκυρόδεμα που είναι 1.50. Tο σκυρόδεμα είναι και αυτό πλέον κυρίως βιομηχανικής παραγωγής, έχει όμως μεγάλο κύκλο αβεβαιοτήτων, τόσο στην παραγωγή, όσο κυρίως από τη μεταφορά ως τη διάστρωση.

Σε πρακτικό επίπεδο, ο μόνος χάλυβας που επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για τον οπλισμό έργων από σκυρόδεμα, στην Ελλάδα, είναι η κατηγορία B500c και για δομικά πλέγματα, ο χάλυβας B500A. Ο χάλυβας B500c είναι η βελτίωση του χάλυβα S500s, όχι τόσο σε αντοχή, η οποία παραμένει ίδια (500MPa), όσο σε αυξημένη ολκιμότητα και συγκολλησιμότητα.

Συµβολισµός της χώρας παραγωγής

Άλλο, όμως, χάλυβας και άλλο οπλισμός. Ο οπλισμός είναι μία πολύπλοκη σύνθεση τεμαχίων χάλυβα, που πρέπει να κοπεί κατάλληλα, να διαμορφωθεί ανάλογα και να τοποθετηθεί με επιμέλεια, για να μπορέσει να εργαστεί, όπως έχει σχεδιαστεί και να κρατήσει το κτίριο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, κυρίως όμως εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα του ισχυρού σεισμού.

Ενώ η παραγγελία του σκυροδέματος είναι μία απλή διαδικασία που απαιτεί μία ποσότητα, π.χ. 52m³, η παραγγελία του οπλισμού απαιτεί συγκεκριμένες ποσότητες μερικών εκατοντάδων τεμαχίων χάλυβα για μικρά κτίρια, ή μερικών χιλιάδων τεμαχίων χάλυβα για μεγάλα κτίρια. Η παραγγελία του οπλισμού απαιτεί επομένως ένα κατάλογο οπλισμών, στον οποίο αποτυπώνονται το σχήμα και οι ακριβείς διαστάσεις κάθε τεμαχίου.

Ένα σχέδιο ξυλοτύπου κατά κανόνα δεν είναι επαρκές, επειδή μπορεί ο κάθε τεχνίτης σιδεράς να το ερμηνεύσει με το δικό του τρόπο, ο οποίος να είναι διαφορετικός από την πραγματική ανάγκη που υπάρχει, όπως τη γνωρίζει ο μελετητής μηχανικός ή/και ο επιβλέπων μηχανικός. Βέβαια, η εργασία σύνταξης καταλόγων οπλισμών με ακρίβεια, είναι μία πολύπλοκη και κοπιαστική εργασία και αποτελεί υποχρέωση εκ του νόμου μόνο για τα δημόσια έργα, με αμοιβή ίση με αυτήν της οριστικής μελέτης (της μελέτης που εγκρίνεται από την πολεοδομία). Η νομική αυτή υποχρέωση έχει παραμείνει μόνο για δημόσια κτίρια από παλιές εποχές, τότε που τα ιδιωτικά κτίρια ήταν απλές κατασκευές. Σήμερα και τα ιδιωτικά κτίρια είναι το ίδιο σύνθετα, όπως τα δημόσια και γι’ αυτό η υποχρέωση για μελέτη εφαρμογής, στη σημερινή εποχή είναι επιβεβλημένη. Αυτό εξάλλου συμβαίνει σε όλη την προηγμένη αγορά του υπόλοιπου κόσμου. Η μελέτη εφαρμογής του οπλισμού κτιρίων είναι επιβεβλημένη, ακόμη και σε χώρες που δεν έχουν σεισμούς, γιατί η τέχνη στη μελέτη, εξασφαλίζει την εφικτότητα στην κατασκευή και η επιμέλεια στην κατασκευή, εξασφαλίζει την αντοχή του σκελετού.

Για ένα τόσο σύνθετο και κρίσιμο αντικείμενο, όπως είναι ο οπλισμός, δεν φτάνει όμως ούτε η άριστη μελέτη εφαρμογής, ούτε η σχολαστική επίβλεψη. Απαιτείται παράλληλα και η κατάλληλη βιομηχανία, ή βιοτεχνία που θα αναλάβει την εκτέλεση του έργου του οπλισμού. Η βιομηχανία/βιοτεχνία αυτή πρέπει να έχει όλες τις προδιαγραφές, που απαιτεί ο εκάστοτε Κανονισμός Τεχνολογίας Χαλύβων Οπλισμού Σκυροδέματος που για την Ελλάδα είναι ο ΚΤΧ-08, ο οποίος αναφέρεται κυρίως στη διαμόρφωση, διακίνηση και εφαρμογή του χάλυβα και όχι στην παραγωγή του. Οι κυριότερες από αυτές τις προδιαγραφές είναι οι στεγασμένες εγκαταστάσεις, η γνώση και η κατοχή όλων των πιστοποιητικών ποιότητας των υλικών, τα κατάλληλα μηχανήματα κοπής - κάμψης - συγκόλλησης και κυρίως, η στελέχωση με τουλάχιστον έναν έμπειρο τεχνικό πανεπιστημιακής, ή τεχνολογικής εκπαίδευσης.

Βέβαια, όπως το σκυρόδεμα μπορεί να παράγεται και στο εργοτάξιο, έτσι και η κοπή - διαμόρφωση - συναρμολόγηση οπλισμού, μπορούν να γίνονται και στο εργοτάξιο. Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται υψηλού επιπέδου τεχνική οργάνωση και εξοπλισμός και κυρίως η ύπαρξη εξειδικευμένων τεχνιτών.

Ενώ ο χάλυβας στη βιομηχανική παραγωγή του έχει ποιότητα σε υψηλό βαθμό εξασφαλισμένη, στην κοπή – διαμόρφωση του και κυρίως στην τοποθέτησή του στο εσωτερικό των καλουπιών, η ποιότητά του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ανθρώπινο παράγοντα της καθημερινότητας με τις γνωστές αντιξοότητες.

Ιδιαίτερα στις αντισεισμικές κατασκευές, όπου τοποθετείται πολύς οπλισμός, η τέχνη τόσο της μελέτης, όσο και της κατασκευής, είναι εξαιρετικής σημασίας για την αντοχή του κτιρίου , γι’ αυτό το λόγο το site αυτό δίνει τόσο μεγάλη βαρύτητα στον παράγοντα οπλισμό.